ارتوپدی، تخصص پزشکی است که به تشخیص، درمان، توانبخشی و پیشگیری از صدمات و بیماری های سیستم عضلانی و اسکلتی بدن می پردازد، از جمله جراحی استخوان ها، مفاصل، رباط ها، تاندون ها، عضلات، اعصاب و ...
در حال حاضر ارتوپدی به بیماران در همه سنین، از نوزادان با اختلالات مادرزادی تا تروماهای ناشی از تصادفات و یا تخریب های مفصلی، آرتروز مفاصل و شکستگی استخوان ها،اختصاص داده شده و به آنها می پردازد.
هدف و وظیفه اصلی ارتوپد، ارتقاء رشد سیستم عضلانی-اسکلتی و درمان تغییرات دژنراتیو است.
در واقع می توان گفت که پزشک متخصص ارتوپدی با مسائل مربوط به سیستم عضلانی-اسکلتی مواجه شده و به مسائل زیر می پردازد:
- تشخیص آسیب یا اختلال
- درمان با داروها، تمرینات، جراحی یا سایر برنامه های درمانی
- تمرینات توانبخشی یا درمان فیزیکی برای بهبود حرکت قدرت یا عملکرد
- پیشگیری با ارائه برنامه های اطلاعاتی و درمان برای جلوگیری از آسیب ها و یا تأخیر در پیشرفت بیماری ها
*همچنین ارتوپدی، تکنیکی است که به دنبال اصلاح یا جلوگیری از تغییر شکل بدن انسان از طریق تمرینات، دستگاه های مختلف و یا به طریق جراحی می باشد.
وسایل کمک ارتوپدی ارتز نام دارند، که شامل پروتز های متفاوتی هستند که از مواد و لوازم مصنوعی به عنوان جایگزین برای هر بخشی از بدن که به دلایلی از دست رفته است، تشکیل شده اند. (در موارد قطع عضو و یا اصلاح دفرمیتی)
- برخی از رایج ترین بیماری هایی که توسط یک پزشک متخصص ارتوپد درمان می شوند عبارتند از:
- آرتریت ها، آرتروز ها، عفونت های مفاصل و استخوان ها
- نکروز استخوان ها
- پارگی های رباط ولیکامان ها
- کمر درد، دیسکوپاتی ها
- عفونت مفاصل
- پارگی تاندون ها و عضلات
- دفرمیتی های ستون فقرات
- خار پاشنه
- رگ به رگ شدن و پیچ خوردگی های مفاصل
- اختلالاتی نظیر کجی پا، تومورهای استخوان
در ارتوپدی اطفال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شکستگی ها و دررفتگی ها
- تعویض مفاصل بزرگ بدن
- اصلاح انحراف اندام تحتانی
*در واقع می توان گفت ارتوپدی اطفال، به مراقبت از کودکانی که دارای نقض ستون فقرات یا اندام ها هستند، می پردازد. همچنین کودکان مبتلا به اختلالات مربوط به استخوان ها، عضلات و کودکانی که این مشکلات را قبل، حین و یا بعد از زایمان مادر پیدا کرده اند را درمان می کند.
در ارتوپدی دو نوع روش درمانی محافظه کارانه و جراحی وجود دارد، که این دو روش متفاوت از یکدیگر هستند .
– درمان محافظه کارانه در ارتوپدی:
شامل برنامه های اصلاحی، ورزشی و دارویی می باشد. علاوه بر این، خدماتی مانند تزریق کنترل شده مستقیم یا زیر گاید سونو و سی تی، بر روی ستون فقرات برای تحریک ریشه عصب به عنوان یک نتیجه از دیسک یا تنگی کانال نخاعی و شکایت مزمن از استئونوزهای ستون فقرات انجام می شود، که این خود عامل ضد التهاب بوده و باعث تسلی درد می شود و می تواند به واسطه این روش به صورت دقیق تزریق انجام شود و کنترل توموگرافی کامپیوتری به طور قابل ملاحظه‌ای موجب کاهش خطرات بالقوه می شود.
– درمان جراحی در ارتوپدی:
در صورتی که درمان محافظه کارانه کافی نباشد، پزشک ممکن است از جراحی استفاده کند. بیماری و دردهای شانه، مفصل آرنج، مچ پا، لگن و زانو اغلب با چنین درمان هایی می‌توانند به طور قابل توجهی کاهش یافته و همچنین باعث بهبود کیفیت زندگی می شود.
هدف جراحی ارتوپدی، درمان اختلالات مختلف دستگاه اسکلتی و حرکتی یا کاهش علائم آنها می باشد. این مشکلات می‌تواند بر استخوان ها، ساختارهای غضروف و یا مفصل ها تأثیر بگذارد.
- چه آسیب هایی با جراحی درمان می شوند؟
– جراحات پا: متاتارسالژی، والگوس پنجه پا، پای صاف، کجی مچ و کف پا، هالگوس والگوس
– آسیب های دست: آسیب ناشی از تونل کارپ، استئوارتریت انگشت شصت، گرفتگی عضلات دست
– آسیب های زانو: مینیسک، لیگامان یا استئوآرتریت
– آسیب های شانه: پارگی لیگامان ها و آرتروز
– آسیب های مفصل ران: استئوآرتریت مفصل ران
– انواع آسیب های جراحتی و تصادفات: شکستگی ها و دررفتگی ها
جراحی تعویض مفصل:
تعویض مفصل، نوعی جراحی است که در آن بخش‌های خاصی از یک مفصلِ آسیب‌دیده یا ملتهب، مانند مفصل زانو جابه جا شده و با یک مفصل مصنوعی که مثل یک مفصل سالم کار می‌کند، جاگزین می‌شود. اگر التهاب مفاصلتان خیلی شدید بود، جراحی تعویض زانو می‌تواند گزینه خوبی برای بیمار باشد.
قابل ذکر است که در زمان انجام این جراحی، غضروف مفصلِ زانو با یک بافت پیوندی از جنس پلاستیک یا فلز تعویض می‌شود.
جراحی آرتروسکوپی:
آرتروسکوپی، یک نوع روش جراحی بر روی مفاصل است که با استفاده از آرتروسکوپ انجام می‌شود. این دستگاه شامل یک لوله، یک لنز و یک منبع نوری حاوی رشته‌هایی برای دیدن محل جراحی است. در این روش، یک برش کوچک در محل عمل ایجاد می‌شود تا بتوان دستگاه آرتروسکوپ را که بسیار ریز است به داخل آن وارد کرد.
نکته: از مزیت‌های این روش آن است که برش‌های کوچک آن بعد از جراحی سریع خوب می‌شوند.
جراحی قوزک پا:
مشکلات زیادی که برای قوزک پا و آرنج پیش می‌آید مستلزم جراحی خواهد بود. آسیب‌های ناشی از کار کشیدن زیاد از این مفاصل، التهاب روماتیسمی، و تَرک‌های ناشی از فشار را می‌توان با این جراحی درمان کرد.